382 planten en 1 vrijspraak: het recht om je eigen cannabis te kweken is vastgelegd in Spanje

De provinciale rechtbank van Las Palmas de Gran Canaria heeft een man vrijgesproken die werd beschuldigd van drugshandel nadat de autoriteiten 382 wietplanten in zijn huis hadden ontdekt.

De historische vrijspraak, waarover het Spaanse tijdschrift Cannabis Magazine bericht, wordt beschouwd als een van de belangrijkste overwinningen voor persoonlijke cannabisteelt in Spanje tot nu toe.

De zaak: hoeveelheid alleen is niet langer genoeg om schuld vast te stellen

De verdachte, G.Z. genaamd, werd in eerste instantie veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en een boete van €65.315 na een politie-inval waarbij planten en kweekapparatuur in beslag werden genomen. De aanklagers hadden hun zaak alleen gebaseerd op de grote hoeveelheid cannabis en de potentiële marktwaarde, waarbij ze uitgingen van het voornemen om te distribueren.

De verdediging, geleid door advocaat Héctor Brotons, toonde echter met succes aan dat de planten uitsluitend gekweekt waren voor persoonlijke consumptie, zonder enig bewijs voor distributie of commerciële activiteiten. De rechtbank accepteerde deze argumenten, verwijzend naar de afwezigheid van belastend bewijs zoals verkoopdocumenten, verpakkingsmateriaal of getuigenissen die duidden op handel.

Volgens de uitspraak kan “het aantal planten of het gewicht ervan niet automatisch voldoende bewijs vormen voor een veroordeling voor mensenhandel”.

In plaats daarvan hield de rechtbank rekening met de consumptiegewoonten van de verdachten en was er sterker bewijs nodig om criminele opzet aan te tonen.

Wettelijke principes in het hart van de uitspraak

De beslissing van de rechtbank steunde sterk op twee pijlers van het Spaanse strafrecht: het vermoeden van onschuld en het beginsel in dubio pro reo (bij twijfel, regel ten gunste van de verdachte). Zoals artikel 24.2 van de Spaanse grondwet stelt, moet de aanklager schuld bewijzen buiten redelijke twijfel. In dit geval betekende het ontbreken van ander bewijs dan de planten zelf dat niet aan de bewijslast was voldaan.

Het vonnis bekritiseerde de uitspraak van de lagere rechtbank, die zich alleen had gebaseerd op de grootte van de plantage zonder rekening te houden met andere relevante factoren, zoals de reguliere consumentenstatus van de verdachte en de afwezigheid van bewijs van mensenhandel. De vrijspraak spreekt niet alleen G.Z. vrij, maar schept ook een juridisch precedent dat waarschijnlijk van invloed zal zijn op huidige en toekomstige zaken waarbij sprake is van thuiskweek.

Consequenties voor cannabistelers in Spanje

Dit vonnis is een sterk signaal aan zowel de zelfkwekers van cannabis als aan de ordehandhavers. Voor de eersten versterkt het het argument dat thuisteelt voor persoonlijk gebruik, zelfs op grote schaal, niet automatisch gelijkgesteld moet worden met drugshandel. Voor de tweede groep verhoogt het het niveau van bewijs dat nodig is om strafrechtelijke vervolging te rechtvaardigen.

De zaak benadrukt ook het spanningsveld tussen de veranderende sociale houding tegenover cannabis in Spanje en het nog steeds repressieve wettelijke kader. Huidige Spaanse wetten zoals Organische Wet 4/2015 (algemeen bekend als de “knevelwet”) en het Spaans Wetboek van Strafrecht behouden een restrictieve benadering van cannabisregulering.

Dit besluit is een oproep tot hervorming van de wetgeving die beter past bij het hedendaagse gebruik van cannabis en de individuele vrijheid.

Naast de strafrechtelijke implicaties opent deze beslissing ook een breder debat over de administratieve straffen die in Spanje zijn voorzien voor cannabisbezit. In veel gevallen worden gebruikers beboet zonder een goede analyse van het THC-gehalte van de in beslag genomen stoffen

Omdat administratieve tests het THC-gehalte vaak niet kwantificeren, worden zelfs boetes opgelegd als de stof minder dan de drempel van 0,3% THC bevat, die door het hooggerechtshof is vastgesteld om psychoactieve producten te definiëren.

Voorstanders van hervorming pleiten voor een rationelere aanpak en stellen voor om persoonlijk bezit en CBD-rijke producten expliciet uit het strafrecht te halen of op zijn minst te reguleren door een duidelijker wettelijk kader.