Franse CBD-hennepindustrie met uitsterven bedreigd door voorgesteld overheidsmonopolie

In slechts een paar jaar tijd is de Franse hennep- en CBD-bloemenindustrie veranderd van een niche-experiment in een legitieme groeisector. Van enkele tientallen kwekerijen in 2019 tot bijna duizend in 2025 heeft de industrie een nieuwe bron van inkomsten gecreëerd voor boeren en handelaren, een soort lokale, groene economie die beleidsmakers vaak beweren te ondersteunen.

Toch staat dit succesverhaal nu aan de rand van de afgrond. Verborgen in artikel 23 van de begrotingswet 2026 (PLF 2026) stelt de Franse regering voor om een staatsmonopolie op de verkoop van CBD-bloemen in te stellen, naar het voorbeeld van het tabakssysteem. Het plan zou de distributie beperken tot tabakswinkels en een handvol nog te definiëren “goedgekeurde netwerken”, terwijl er een aanzienlijke accijns op de bloemen zou worden geheven.

Voor de Association Française des Producteurs de Cannabinoïdes (AFPC) betekent dit voorstel geen vooruitgang, maar een diep misverstand en een doodvonnis voor honderden kleine kwekerijen en winkels die de markt van de grond af aan hebben opgebouwd.

Een roep om regulering

Ironisch genoeg vraagt de Franse CBD-hennepindustrie al lang om wat de regering nu beweert te willen invoeren: een duidelijk regelgevend en fiscaal kader.

“We vragen al vijf jaar om een kader”, zegt een AFPC-vertegenwoordiger. “We begrijpen de doelstellingen van de overheid: fiscale duidelijkheid, traceerbaarheid van producten, bescherming van de volksgezondheid. Maar het instrument dat ze gebruikt, namelijk het monopolie, zal geen van deze doelstellingen bereiken. Het zal de sector vernietigen

De PSAC heeft herhaaldelijk het idee gesteund van een BTW van 20% op CBD-bloemen en een systeem om de productie en verkoop te controleren. Maar in plaats van het samenwerkingsproces voort te zetten dat was gestart met overheidsinstanties zoals MILDECA (Mission interministérielle de lutte contre les drogues et les addictions), veranderde de regering abrupt van koers.

“Tot half september werkten we nog steeds samen met MILDECA aan het herschrijven van het decreet voor december 2021”, herinnert AFPC zich. “Toen kregen we plotseling te horen dat de herschrijving was geannuleerd. En een paar dagen later verscheen artikel 23. Zonder overleg, zonder waarschuwing. Zonder overleg, zonder waarschuwing.”

Een monopolie waarvan alleen de tabaksgiganten profiteren

Het nieuwe model zou alle verkoop van CBD-bloemen naar douane-entrepots leiden, die worden gecontroleerd door twee grote bedrijven in Frankrijk, die worden gerund door bedrijven die banden hebben met de tabaksindustrie. Voor AFPC is dit geen toeval.

“Dit systeem is op maat gemaakt voor de tabaksgiganten”, waarschuwt de vereniging. “En als we kijken naar wat er gebeurd is met de Franse tabaksteelt, die niet meer bestaat, kunnen we wel raden waar dit toe zal leiden.”

In een dergelijk systeem zouden kleinschalige henneptelers worden weggedrukt, gedwongen om contracten te tekenen met een handvol machtige kopers die de prijzen en voorwaarden zouden dicteren.

“Het is hetzelfde verhaal dat we in de hele landbouwsector hebben gezien,” betreurt de PSAC. “Een paar grote spelers beheersen alles en boeren kunnen niet overleven.”

Een economische en ecologische tegenslag

Het voorgestelde monopolie dreigt jarenlange inspanningen om een lokale duurzame hennep economie op te zetten teniet te doen. Veel Franse CBD henneptelers hebben kleinschalige biologische kwekerijen die afhankelijk zijn van directe verkoop en korte distributiekanalen. Door deze kanalen af te snijden, zou de overheid hen effectief uit de markt drukken.

“Beperking van de verkoop aan tabakswinkels betekent de doodsteek voor directe verkoop en e-commerce, die de ruggengraat vormen van de henneprenaissance in Frankrijk,” zegt AFPC.

Deze maatregel zou ook de milieudoelstellingen in gevaar brengen. Hennep is een van de milieuvriendelijkste gewassen ter wereld, die weinig inputs vereist, de bodem regenereert en koolstof vastlegt. Het belasten en beperken van de teelt ervan druist in tegen de Franse toezeggingen voor de agro-ecologische transitie.

“In plaats van boeren die hennep duurzaam verbouwen te belonen, straffen we ze”, zegt de AFPC. “We veranderen een ecologische oplossing in een administratief probleem.”

Een paradox in volksgezondheid en belasting

Voorstanders van Sectie 23 rechtvaardigen het monopolie om redenen van volksgezondheid en belastingen, door te zeggen dat het zou helpen de markt te controleren en inkomsten te genereren. Maar de PSAC waarschuwt dat het resultaat het tegenovergestelde zal zijn: een daling in belastinginkomsten en een toename in zwarte marktactiviteiten.

“We zien nu al CBD-bloemen op het menu van straatdealers staan,” legt een vertegenwoordiger uit. “Kwekers worden benaderd door mensen die vragen om tientallen kilo’s per week voor de zwarte markt. Als je de legale toegang beperkt, maak je de illegale markt winstgevender.”

Hetzelfde geldt voor de belastinginkomsten. Als er honderden legale bedrijven verdwijnen, zal de totale belastbare omzet aanzienlijk dalen. “Ze zullen minder geld verdienen, niet meer,” benadrukt de PSAC. “Een systeem dat de legale markt om zeep helpt, kan de staat niet financieren.”

Een levensvatbaar alternatief genegeerd

In plaats van de industrie te ontmantelen, heeft AFPC een toezichtsysteem voorgesteld dat is geïnspireerd op de regulering van wijn en alcohol, een beproefd Frans kader dat traceerbaarheid, belasting en lokale autonomie combineert.

Volgens dit plan zou elke CBD hennepkweker zijn activiteit aangeven bij de staat, zijn productievolumes registreren en zijn activiteit op een gereguleerde manier uitvoeren. Boeren zouden rechtstreeks vanaf hun boerderij of aan erkende detailhandelaars kunnen verkopen, net zoals wijnboeren hun eigen flessen verkopen.

“Dankzij dit model weet de overheid wie wat produceert, waar het wordt verkocht en in welke hoeveelheden,” legt de AFPC uit. “Het zorgt ook voor traceerbaarheid en belastinginning zonder kleine bedrijven de nek om te draaien.”

Een dergelijk systeem zou ook de volksgezondheid beter beschermen, omdat korte, transparante toeleveringsketens makkelijker te controleren zijn dan ondoorzichtige importroutes vanuit Amerika of Oost-Europa.

“Wat veiligheid betreft, is het veel makkelijker om Franse hennep te controleren dan buitenlandse import”, merkt de groep op. “Waarom niet voortbouwen op wat werkt?”

Een onmogelijk plan om uit te voeren

Zelfs vanuit logistiek oogpunt is het monopolie gedoemd te mislukken. De overheid lijkt zich niet bewust van de omvang van de online CBD-handel, die al een aanzienlijk, zo niet dominant, aandeel heeft in de Franse verkoop.

“Hoe gaan ze dit afdwingen?” vraagt een PSAC-lid. “Ze kunnen één Franse website sluiten, maar hoe zit het met de duizenden andere die in het buitenland zijn gevestigd? Douanebeambten kunnen niet elk pakket onderscheppen.”

Ze waarschuwen dat het resultaat selectieve sanctie zal zijn: kleine Franse producenten met geregistreerde websites zullen een makkelijk doelwit zijn, terwijl buitenlandse verkopers ongestoord hun gang kunnen blijven gaan. “Degenen die eronder zullen lijden zijn degenen die de wet proberen na te leven,” zegt de PSAC. “Dit is absurd.”

“We willen co-constructie, geen conflict”

Ondanks hun frustratie benadrukken PSAC-vertegenwoordigers dat ze open blijven staan voor een dialoog. “We zijn niet tegen regulering,” herhalen ze. “We willen het samen met de overheid opbouwen, vanuit een economisch, landbouw-, gezondheids- en veiligheidsperspectief.”

Voor hen ligt de tragedie van artikel 23 niet alleen in de inhoud, maar ook in het proces: het zoveelste voorbeeld van Frankrijk dat geïsoleerd beleid ontwikkelt, zonder te luisteren naar de mensen die de sector het beste kennen.

“Als dit doorgaat,” concludeert een lid, “zal het niet alleen een fout in de regelgeving zijn. Het zal het einde betekenen van een hele Franse landbouwsector, een sector die groeide, innoveerde en banen creëerde. En dat allemaal ten voordele van buitenlandse import en tabaksgiganten.”

In een tijd waarin Frankrijk dringend behoefte heeft aan revitalisering van het platteland, groene banen en fiscale innovatie, zou het vernietigen van de eigen hennepindustrie een zelf toegebrachte wond zijn. De boodschap van PSAC is duidelijk: reguleer ons, maar roei ons niet uit.