Oorlog tegen drugs: Latijns-Amerika wijzigt koers

De Latijns-Amerikaanse en Caraïbische drugconferentie bereikte afgelopen vrijdag een gemeenschappelijk akkoord dat de oorlog tegen drugs een mislukking is en moet worden heroverwogen, hoewel er geen consensus was over het definiëren van een nieuw model voor het reguleren van drugs zoals cocaïne.

Tijdens de bijeenkomst in de Colombiaanse stad Cali stelden experts en regeringsvertegenwoordigers – voornamelijk uit Colombia en Mexico – een stappenplan voor om het wereldwijde drugsprobleem op een nieuwe manier aan te pakken.

“Internationaal leiderschap komt overeen met ons land en ik geloof dat het op een verantwoordelijke manier wordt uitgeoefend”, verzekerde de Colombiaanse Minister van Justitie, Néstor Osuna, tijdens het eerste panel van de dag.

En als onderdeel van dit leiderschap, voegde hij eraan toe, heeft de Colombiaanse president Gustavo Petro de internationale gemeenschap, op verschillende topontmoetingen en in verschillende landen, duidelijk gemaakt dat een verbod niet het juiste beleid is.

Nieuw drugsbeleid

Aan het einde van de conferentie presenteerde de Colombiaanse president zelf het nieuwe drugsbeleid, een initiatief dat erop gericht is om niet langer de boeren aan te vallen die het cocablad verbouwen, maar zich te richten op actie tegen drugshandelnetwerken.

Deze “verandering van verhaal” is een belangrijke stap volgens organisaties die werken met boeren en veel kennis hebben over drugs, maar experts zoals María Alejandra Vélez, directeur van het Centrum voor Veiligheids- en Drugstudies (Cesed) aan de Universiteit van de Andes in Bogotá, vinden Colombia “timide” als het gaat om zijn “internationale leiderschap”.

“Ik juich het antidrugsbeleid toe, maar ik zou willen vragen dat we niet timide zijn, tenminste niet in het voorstellen van wat dit gereguleerde cocaïnemodel zou kunnen zijn, want als we de boerenproducent blijven verdedigen zonder alternatieven voor te stellen aan de andere kant, met een markt van 21 miljoen cocaïneconsumenten, zal wat aan de ene kant vastligt aan de andere kant ontploffen”, benadrukte de expert.

De Minister van Justitie antwoordde dat hij hoopte “dat we evolueren naar een wereld zonder illegale drugseconomie, met een verantwoordelijke en redelijke regulering van cocaïne, heroïne, opioïden en cannabis”, maar benadrukte dat het momenteel moeilijk is om dit te bereiken onder de internationale wetgeving.

Daarom kan Colombia niet handelen buiten dit internationale kader, zei de minister, maar zal het in internationale arena’s argumenteren “dat we een gereguleerde markt nodig hebben met redelijk gebruik van cocaïne, heroïne, opioïden, al deze stoffen, en dat verbod en repressie niet hebben gewerkt”.

En de vooruitgang van alcohol, waarvan de consumptie een eeuw geleden werd vervolgd, kan als leidraad dienen, net als die van tabak, waarvan de consumptie is gedaald, niet door “rokers in de gevangenis te stoppen”, maar dankzij preventie en campagnes voor de volksgezondheid.

Einde aan onderdrukking

De conferentie besprak ook manieren om een einde te maken aan onderdrukking.

“Het is een fantasie die niet overeenkomt met de realiteit om te denken dat de grote drugsbaronnen in de gevangenis zitten, het is niet waar, gevangenissen zitten vol met arme mensen,” zei de minister.

“Strafrechtelijke benaderingen hebben beperkte resultaten op alle gebieden en om te denken dat het strafrecht of een strafrechtelijke aanpak of gevangenis resultaten kan geven die verder gaan dan de grenzen van strafrechtelijke straffen is een veelgemaakte fout in onze hedendaagse samenlevingen, gevoed door het punitieve fenomeen”, voegde hij eraan toe.

Maar “er is geen manoeuvreerruimte” in het loslaten van de punitieve aanpak en de Colombiaanse regering is van mening dat vervolging gericht moet zijn op de hoofddaders van drugshandel en niet op boeren. Een deel van de oplossing voor de afhankelijkheid van kleine boeren en regio’s is het binnenhalen van publieke goederen en diensten en het creëren van legale economische alternatieven. Vernietigingsoperaties zullen zich daarom richten op grootschalige gewassen of op kleine boeren die het spel niet meespelen en hun productie verhogen.

“Wat we gaan doen is prioriteit geven aan de bestraffende aanpak in de strijd tegen cocaïne, niet tegen het cocablad, niet tegen de arme boer die geen andere keuze had dan het cocablad te verbouwen”, verklaarde Osuna.

Om de grote spelers in de drugshandel aan te pakken, steunt de tekst op de vernietiging van laboratoria, meer inbeslagnames, controle op de chemicaliën die gebruikt worden om de drugs te produceren, de strijd tegen het witwassen van geld en corruptie en plannen om de verschillende politiekorpsen te versterken.

Het plan loopt tot 2033.