Experimenten met legale cannabis in Zwitserland laten een trend zien naar “consumptie met een lager risico”

Slechts enkele dagen nadat Zwitserland een belangrijke stap zette in de richting van het legaliseren van cannabis, biedt een analyse van de zeven proefprojecten inzicht in de impact ervan.

Deze experimentele projecten, waarin verschillende benaderingen van de verkoop en distributie van cannabis worden getest, leveren essentiële gegevens op voor een mogelijke legalisatie op nationale schaal.

Voorlopige resultaten

Uitgevoerd in opdracht van het Federaal Bureau Volksgezondheid (FOPH) analyseert deze studie de eerste waarnemingen van proefprojecten tussen 2023 en medio 2024, waarbij de impact van elk verkoopmodel op de gezondheid en consumptie wordt beoordeeld.

Op dit moment nemen ongeveer 7.000 volwassenen deel aan proeven in Basel City, Berne, Biel, Lausanne, Luzern, Vernier, Zürich en in verschillende gemeenten in het kanton Zürich en Basel-Landschaft. Het regelgevend kader laat echter een veel groter aantal deelnemers toe.

De steekproef wordt gekenmerkt door een hoger opleidingsniveau dan het landelijk gemiddelde: bijna de helft van de deelnemers heeft een universitaire graad. Het is ook overwegend mannelijk (80,07%), met een gemiddelde leeftijd van 36,6 jaar

Hoewel het rapport benadrukt dat de “korte implementatieperiode” de conclusies beperkt, zijn er al enkele trends zichtbaar.

Veiligere consumentengewoonten

Eén van de meest opvallende resultaten betreft risicovermindering. Het onderzoek geeft aan dat consumenten over het algemeen hun gewoonten handhaven, maar dat de veranderingen die worden waargenomen in de richting gaan van veiliger consumptie, met name door het gebruik van vapes.

De proeven hebben bovendien bijgedragen aan een “destigmatiserend effect” voor consumenten, met name in apotheken en sociale clubs, waar de gemeenschappelijke aanpak een meer inclusieve omgeving lijkt te bevorderen.

Geen verstoring en steun van wetshandhaving

In tegenstelling tot de aanvankelijke vrees werd er geen verstoring van de openbare orde gemeld rond de verkooppunten en werd er geen lekkage van cannabis naar de zwarte markt geconstateerd.

De politiediensten, die betrokken zijn bij het toezicht op de proeven, zijn voorstander van deze experimenten, omdat ze denken dat ze zich daardoor op andere prioriteiten kunnen concentreren.

Spanningen en verschillen tussen for-profit en not-for-profit modellen

In sommige for-profit trials, zoals Grashaus, ontstonden er spanningen tussen de bedrijven die de projecten financierden en de wetenschappelijke teams. De eersten streefden naar een snelle uitbreiding van het deelnemersbestand, terwijl de onderzoekers prioriteit gaven aan de kwaliteit en veiligheid van de werving.

Er zijn ook opmerkelijke verschillen te zien op het gebied van preventie. Proeven zonder winstoogmerk moedigen meer actie aan, zoals stoppen met roken, terwijl initiatieven met winstoogmerk de nadruk leggen op individuele verantwoordelijkheid.

Ook, hoewel productreclame verboden is, gebruikten de pilots met winstoogmerk agressievere promotiestrategieën, met name op sociale netwerken, gericht op een jonger publiek. Omgekeerd gaven de non-profit proeven de voorkeur aan meer neutrale en feitelijke communicatie.

Op weg naar gecontroleerde legalisatie?

Hoewel deze proeven al waardevolle gegevens opleveren, is hun belangrijkste doel om politieke beslissingen te informeren met het oog op de mogelijke legalisering van cannabis in Zwitserland.

Het onderzoek stelt dat het land nu een solide bewijsbasis heeft om het debat te voeden, een onderwerp dat nog steeds erg leeft op federaal niveau.

De steun voor de proeven heeft geleidelijk terrein gewonnen, zelfs in kantons die van oudsher tegen hervormingen waren. De over het algemeen neutrale en informatieve berichtgeving in de media heeft bijgedragen aan deze verandering door de nadruk te leggen op de technische aspecten en de potentiële voordelen, zoals het terugdringen van de zwarte markt en het verbeteren van de openbare veiligheid.

Hoewel sommige vragen blijven bestaan – vooral over de verkoop in apotheken en de ethische implicaties van regulering – verschuift het politieke debat steeds meer in de richting van een pragmatische aanpak, gebaseerd op ervaring en wetenschappelijke gegevens in plaats van een strikt verbod.