Zal Duitsland de Maginotlinie op cannabis neerhalen?

De Bundesrat, het hogerhuis dat bestaat uit vertegenwoordigers van de 16 Duitse deelstaten, buigt zich vandaag (22 maart) over de CanG, de wet die de weg vrijmaakt voor de legalisering van cannabis in Duitsland, die vorige maand door de Bondsdag werd aangenomen. Hoewel de Bundesrat de wet niet langer kan blokkeren, maar alleen vertragen, lijkt er zich een meerderheid af te tekenen voor legalisering, gezien enkele concessies van de federale staat. Wat kunnen de gevolgen zijn voor de rest van Europa?

Wat staat er in de Duitse cannabiswetgeving?
De Duitse cannabisregulering zal in 2 fasen plaatsvinden.

Als de Bundesrat op 22 maart zijn goedkeuring geeft, worden bezit en thuisteelt legaal vanaf 1 april. Cannabisclubs, waarvan er al honderden zijn opgericht, kunnen vanaf 1 juli actief worden. Cannabis zal niet langer onder de Duitse opiumwet vallen, maar er zullen strenge regels gelden.

Roken in openbare ruimtes wordt bijvoorbeeld legaal, maar blijft verboden in voetgangersgebieden tussen 7 en 20 uur en binnen 100 meter van scholen en kinderdagverblijven.

Voor jongeren tussen 18 en 21 jaar gelden aparte regels: zij mogen maximaal 30 gram cannabis thuis bewaren en maximaal 30 gram per maand in een club kopen. Deze cannabis mag niet meer dan 10% THC bevatten, terwijl er geen limiet is voor oudere clubleden. Het is niet toegestaan om lid te worden van meer dan één club, die voorbehouden zal zijn aan Duitse ingezetenen.

PUBLICITE

De tweede fase, de introductie van de detailhandel in cannabis, komt daarna en is afhankelijk van een overeenkomst met Europa die Duitsland voorlopig hoopt te bereiken.

Concessies aan de deelstaten

De Duitse federale regering heeft belangrijke concessies gedaan om de deelstaten ervan te weerhouden te vragen om de oprichting van een bemiddelingscommissie binnen de Bundesrat om de bezorgdheid over de cannabiswetgeving aan te pakken. Er is een “verklaringsprotocol” gepubliceerd om deze zorgen weg te nemen, dat toezeggingen bevat zoals het garanderen van een doorlopende financiering van zes miljoen euro voor cannabispreventie na 2024 en het toewijzen van 20 miljoen euro voor een preventiecentrum, wat meer is dan eerdere plannen.

Om de bezorgdheid over cannabisclubs weg te nemen, stelt de regering voor om de tot nu toe jaarlijkse inspectiefrequentie te verlagen tot “regelmatige inspecties” en om grote kweekgebieden uit te sluiten om te voorkomen dat deze verenigingen commerciële exploitanten worden. Bovendien zou het uitbesteden van bepaalde activiteiten aan contractuele partners verboden worden.

Ondanks deze concessies is de federale regering van plan om de kwijtschelding van straffen met terugwerkende kracht te handhaven, wat gerechtelijke autoriteiten verplicht om zaken waarin cannabisgerelateerde straffen niet zijn uitgevoerd opnieuw te onderzoeken. Dit heeft geleid tot bezorgdheid over de mogelijke overbelasting van het rechtssysteem, waarbij gevreesd wordt voor schadeclaims als de procedures vertraging oplopen.

De beslissing om gebruik te maken van een bemiddelingscommissie blijft onzeker, waarbij Saksen, Nedersaksen, Bremen, Berlijn en Hessen neigen naar onthouding. Hoewel sommige deelstaten hun intentie hebben uitgesproken om het comité in te schakelen, is de kans dat een meerderheid het comité zal steunen kleiner door de protocollaire verklaring van de federale regering.

Als gevolg hiervan zou de gedeeltelijke legalisatie van cannabis in Duitsland kunnen doorgaan zoals gepland op 1 april.

Domino-effect voor Europa?

Als Duitsland cannabis definitief legaliseert, zal zijn beslissing dan leiden tot een verandering in de Europese houding ten opzichte van cannabisgebruik?

Legalisatie zal de facto nieuwe economische opportuniteiten creëren die gelinkt zijn aan Clubs. Hoewel de cannabisindustrie grotendeels afwezig zal zijn, rekent ze erop dat de uitbreiding van de medische cannabissector meer voet aan de grond zal krijgen. Dit zou moeten leiden tot het creëren van banen en belastinginkomsten voor Duitsland, wat andere Europese landen, vooral die met economische problemen, zou kunnen aanmoedigen om een soortgelijk beleid te overwegen om te profiteren van een bloeiende cannabismarkt.

Het besluit van Duitsland zou ook de druk kunnen verhogen op andere Europese landen om hun cannabiswetgeving te harmoniseren of op zijn minst een hervorming te overwegen. Deze druk zou vooral voelbaar kunnen zijn in EU-landen waar burgers en politieke besluitvormers al pleiten voor de legalisering of decriminalisering van cannabis, zoals België, Spanje en Nederland.

De legalisering van cannabis in Duitsland kan leiden tot concurrentie tussen Europese landen om cannabisgerelateerde bedrijven en investeringen aan te trekken, wat resulteert in een race om gunstige regelgevingskaders op te zetten. Aan de andere kant zou het ook de samenwerking tussen landen kunnen stimuleren om grensoverschrijdende problemen op te lossen die verband houden met de cannabishandel, zoals smokkel en inconsistenties in de regelgeving.

Het effect op het drugsbeleidsdiscours mag niet over het hoofd worden gezien. Legalisering in Duitsland kan het niveau van het drugsbeleidsdiscours op Europees niveau verhogen en discussies op gang brengen over de effectiviteit van verbod versus regulering, schadebeperkingsstrategieën en de aanpak van drugsgebruik vanuit het oogpunt van volksgezondheid. Dit kan de weg vrijmaken voor een progressiever drugsbeleid in heel Europa, waarbij de overheersende punitieve aanpak ter discussie wordt gesteld.

En tot slot, als Duitsland erin slaagt om cannabislegalisatie in te voeren en positieve resultaten boekt op het gebied van volksgezondheid, veiligheid en economie, zouden andere Europese landen kunnen volgen. Het resultaat zou een domino-effect kunnen zijn, waarbij andere landen kiezen voor legalisering of decriminalisering en het landschap van het drugsbeleid in Europa een nieuwe vorm geven.

En een einde maken aan een Maginotlinie die nooit de productie, verkoop en consumptie van cannabis heeft verhinderd, maar die de handel en marketing van producten van slechte kwaliteit aanmoedigt?