Waar komt cannabis vandaan?

We weten dat cannabis al duizenden jaren wordt gebruikt, maar we weten niet wanneer de plant voor het eerst op aarde verscheen. Wetenschappers hebben geprobeerd deze vraag te beantwoorden en de oorsprong vast te stellen. Volgens hen verscheen cannabis 28 miljoen jaar geleden op het Tibetaanse plateau, zo’n 3 kilometer boven zeeniveau.

Er was eens cannabis

De aanwezigheid van cannabisstuifmeel werd voor het eerst ontdekt in India en daarna in Japan, waar het respectievelijk 32.000 en 12.019 jaar oud was. Onderzoekers van allerlei pluimage zijn het erover eens dat cannabis ergens in Centraal-Azië is ontstaan, maar tot nu toe had niemand zich eraan gewaagd om precies vast te stellen waar en wanneer.

Onderzoekers van de Universiteit van Vermont hebben verschillende archeologische en geologische studies gecombineerd om de aanwezigheid van gefossiliseerd stuifmeel in de bodem vast te stellen in een poging om een geografisch gebied en een tijdperk te definiëren. Cannabis zou dus 28 miljoen jaar geleden zijn verschenen, dat wil zeggen tussen het uitsterven van de dinosauriërs en het veronderstelde verschijnen van de menselijke soort, volgens deze studie gepubliceerd in het tijdschrift Vegetation History and Archaeobotany.

Het onderzoek bleek complex omdat cannabisstuifmeel erg lijkt op hopstuifmeel. In feite dateert de laatste gemeenschappelijke voorouder van cannabis en hop uit deze periode. De twee soorten volgden vervolgens verschillende evolutionaire paden. De onderzoekers maakten onderscheid tussen de twee pollens door fossiele pollen van omringende planten te analyseren om te bepalen of de omgeving gunstiger was voor de groei van hop of cannabis.

Ze gingen uit van de observatie dat de twee planten niet in dezelfde habitat groeien: cannabisplanten geven de voorkeur aan een open, gras- en boomloze omgeving, terwijl hop meestal in bossen groeit. Hopstuifmeel wordt daarom meestal gevonden naast stuifmeel van bomen. Dus leidden ze af dat cannabis verscheen op het Tibetaanse Plateau bij het Qinghai-meer, dat 3.200 meter boven zeeniveau ligt.

Volgens de onderzoekers zouden de ontwikkeling van het Tibetaanse Plateau en de specifieke klimatologische omstandigheden het ontstaan en de ontwikkeling van de cannabisplant in Azië hebben bevorderd. “Het Tibetaanse Plateau is ontstaan uit de botsing tussen India en Azië, dus in zekere zin kunnen we tektonische platen bedanken voor de evolutie van cannabis,” legt John McPartland, de directeur van het onderzoek, uit.

Robert Clarke, consultant bij de BioAgronomics Group in Los Angeles, bekritiseerde echter de precisie van de gebruikte technieken. Volgens hem kunnen er in dit soort omgevingen heel goed bomen groeien aan de oevers van meren en kan cannabis dus ook naast boompollen worden aangetroffen. Bovendien zijn de tijd van ontstaan en, in het verlengde daarvan, de hoogte en klimatologische omstandigheden van het Tibetaanse Plateau op een bepaald moment aanvechtbaar.

Maakten onze prehistorische voorouders gebruik van cannabis?
Cannabis pollen zijn gevonden in de bodem van de Denisova grot in Siberië. In deze grot werd de Denisova mens, een uitgestorven soort van het geslacht Homo die voorafging aan de Homo Sapiens Sapiens, voor het eerst geïdentificeerd aan de hand van fossielen. Het lijkt erop dat deze man al cannabis gebruikte.

Het Qinghai-meer ligt een paar honderd kilometer ten noordwesten van de Baishiya Karst-grot, waarvan we weten dat deze 160.000 jaar geleden werd bezocht door de Denisova mens. Is het mogelijk dat Denisova bij die gelegenheid de cannabis ontdekte die in het wild groeide in het gebied?

PUBLICITE

Jean-Jacques Hublin van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie betwijfelt het. Hij wijst erop dat de regio 160.000 jaar geleden midden in een ijstijd zat, wat de ontwikkeling van bepaalde vegetatie, waaronder cannabis, in de weg kan hebben gestaan.

Hoe dan ook, de oorspronkelijke cannabis had waarschijnlijk weinig te maken met de cannabis die we nu kennen, die het resultaat is van honderden jaren selectie en natuurlijke kruising. Het THC-gehalte moet ook vrij laag zijn geweest in vergelijking met de huidige variëteiten, maar nog steeds minder dan onze Franse industriële hennep.